Tessa en Pieter in Mozambique

Nampula, Mozambique

Gisteren kreeg de dag nog een leuke uitsmijter. Als we van het vliegveld thuiskomen krijgen we onze huisdeur niet open. Het slot is stevig met een hamer bewerkt door een inbreker. Bovendien is de guarda (bewaker die bij vrijwel elk huis staat als een soort van werkverschaffing) er niet, terwijl die tot nu toe elke avond braaf bij het hek ging staan als het donker werd.

Uiteindelijk krijgen we het slot toch open, maar dicht gaat het niet meer. Wij iedereen bellen die we kennen hier, om een nieuw slot te regelen. Maarten (Tessa’s voorganger) komt gelukkig snel met een slot aanzetten dat hij nog op de markt kon kopen. De deur gaat weer op slot, wij gaan nog even uit eten, alwaar wij een sterk verhaal aan Frans vertellen over deze snelle bijna-inbraak.

De volgende morgen vroeg volgt de ontknoping. De inbreker is de conciërge van de universiteit. Hij wilde ons huis in om de waterpomp uit te kunnen schakelen, die ik bij vertrek op vrijdagochtend aan heb laten staan, en die langzaam maar zeker het huis van onze bovenbuurvrouw in een zwembad veranderde. Een mooie actie van ir. Geene!

Omdat het systeem met de watertank op het dak en de waterpomp hier doodnormaal is, komt het nogal knullig over als je daar een fout mee maakt. Bovendien weet zo ongeveer heel Nampula van de vermeende inbraakpoging, dus we gaan lekker af. Maargoed, al doende leert men. En ik blijf het natuurlijk een bagger-systeem vinden: als er geen water meer uit je kraan komt, zet je je pomp aan, die de tank op het dak volpompt. En als je de pomp vergeet uit te zetten krijgen je bovenburen zwemles…

Overdag bekijken we 2 leegstaande huizen via een tussenpersoon. Dat is 1x helemaal niks en 1x matig. Wel met mooie avocadobomen in de tuin. Nog nooit gezien die dingen, lijken net perenbomen. We zoeken nog even verder.

’s Avonds bezoeken we nog een borreltje in het Hotel Girassol, georganiseerd door het consulaat, waar bijna alle Nederlanders (circa 30) in Nampula en omstreken op af komen. Beetje bijpraten over de kansen op werk voor mij hier, maar heel makkelijk zal dat wel niet gaan worden. Tijdens de borrel bellen pa en ma op. Ik loop naar buiten, vanuit de gekoelde zaal de warmte in. Voor mijn gevoel loop ik dus juist naar binnen, want zo was dat toch in Nederland?

Leuk om pa en ma weer te horen. We praten wel een kwartier. Terwijl ik in de tropische avond op de rand van het dakterras leun met uitzicht op de kathedraal en het plein ervoor, vertel ik ze hoe het gaat. We hebben best veel gebaald de afgelopen week. Maar als ik terugdenk aan wat we nu al beleefd en gezien hebben, en ik bekijk de foto’s, dan is het echt niet zo rot allemaal.

Zondag 29 januari 2006, Pemba, Mozambique

Op zondag om 10:00 verzamelen we weer in de faculteit Toerisme voor de ontmoeting met de rectoren. Rector Oud zit een beetje te vol verhalen, maar voorzitter Frans weet hem goed in toom te houden. Rector Nieuw is wat moeilijker aan de praat te krijgen, maar ook dat lukt.

Voorzitter Frans wil een kort voorstelrondje houden, en begint bij Rector Nieuw. Zijn Engels is niet zo best, dus hij spreekt liever Portugees. Tergend langzaam beschrijft hij zijn leven. Geboren in de buurt van Nampula, heeft nog les gekregen van Rector Oud, daarna door de kerk naar Rome gestuurd voor 7 jaar studie theologie. Na zijn verhaal van een half uur stellen wij ons allen in 30 seconden voor, en kunnen we verder met de inhoud. Cultuurverschil?

Eigenlijk willen we allemaal weten wat Rector Nieuw van plan is met het onderwijsprogramma, en meer in het bijzonder met het Problem Based Learning. Het sterke vermoeden bestaat dat Rector Nieuw de opdracht heeft om dit onderwijssysteem weer af te schaffen, op aandringen van de kerk. Het onderwijssysteem is voor de nogal orthodoxe kerk veel te werelds, studenten worden er te zelfstandig en onderzoekend van. Maar het afschaffen van PBL zou alle werk van het ICCO en de Mozambikaanse collega’s in de afgelopen jaren weer ongedaan maken.

Rector Nieuw geeft zijn eigen mening niet, maar zegt wel heel vaak dat iedereen die hij gesproken heeft positief was over het PBL. Rector Oud heeft niks meer te verliezen. Hij zegt Rector Nieuw te willen helpen met het opbouwen van zijn netwerk op voorwaarde dat het PBL gehandhaafd blijft. Hij wil helpen “vooruit te gaan, niet achteruit”. En hij wordt er behoorlijk driftig bij.

Op de terugweg naar het strand zijn we best positief over de bijeenkomst. Hoewel Rector Nieuw weinig duidelijkheid kon geven, hebben we hem wel urenlang de voordelen van PBL kunnen inwrijven. Terug in de strandtent Pemba Dolphin eten we weer goed, nemen nog een laatste duik en vliegen weer terug naar Nampula. Met de avondzon hebben we een geweldig zicht op het landschap rond Nampula. Toch zijn we blij dat we de komende tijd niet meer hoeven te vliegen, want het is een beetje te gek geworden de laatste weken…

Pemba, Mozambique

Pemba is het Bloemendaal van Mozambique. Voor zover er hier iets sjieks badplaatsachtigs is, is het in Pemba. Mooie stranden, koraalrifje op zwemafstand voor de kust, zowaar een paar luxe resorts, prima toeven.

We zijn hier om uit te rusten van het werk dat nog moet komen. Onze uitzendende organisatie, ICCO, houdt eens per jaar een vergadering in Mozambique waar alle ICCO medewerkers in MZ naar toe komen. Dit jaar is de vergadering in Pemba, dus vanuit alle hoeken van het land zijn onze collega’s vrijdag hier heen gevlogen. In totaal zijn we met zo’n 15 man/vrouw.

We beginnen vrijdag met een lekkere lunch in een strandtent (Pemba Dolphin). De zee ziet er zo goed uit dat de meesten meteen maar een duik nemen in het water van 30 graden C. Helaas hebben we geen duikbrillen bij ons, dus we zien niks van het koraal dat onder ons ligt. En wat je in Mozambique niet zelf bij je hebt, kun je niet kopen of huren. En waar je wel iets kunt huren of kopen schrik je je helemaal lam van de prijzen.

Na de strandpret gaan we naar de faculteit toerisme waar Petra eigenlijk een onderwijskundig adviseur zou moeten zijn, maar feitelijk de hele faculteit bestuurt bij gebrek aan Mozambikaanse collega’s die dat willen en kunnen. De faculteit beslaat de helft van een gebouw. De andere helft is in verval. Hiernaast zie je de ongebruikte keuken, die toch van nut zou kunnen zijn in een hotelschool...

De situatie op de faculteit Toerisme is dramatisch. Er is vrijwel geen Mozambikaanse docent te bekennen. Hoewel de opleiding volledig in het Engels is, spreken de docenten en studenten soms maar een paar woorden. Petra wordt sinds kort ondersteund door Birgit en Marloes, twee NL meiden die hun opleiding in NL net afgerond hebben, en nu in Pemba een cursusblok gaan coördineren en reviseren.

Voor een opleiding als Toerisme is het heel belangrijk dat de studenten de kans krijgen om stage te lopen. Vooral in Mozambique, waar men totaal niet gewend is om enige vorm van service te verlenen of te ontvangen, is dit onmisbaar. Het grootste kwaliteitshotel, Pemba Beach, heeft tot nu toe de studenten een stageplaats geboden, maar dreigt daar binnenkort mee te stoppen.

Er lag een prima plan om de vervallen ongebruikte helft van de faculteit op te knappen tot hotel, en dat volledig met studenten te runnen. Helaas is om politieke redenen (de bisschop wil het niet) een streep gezet door het plan. Vooral Andre, de man van Petra, baalt ervan, want hij stond als bouwkundige al klaar om deze klus te klaren.

Na het bezoek aan de faculteit nodigt ICCO ons uit voor een diner in een Italiaans restaurant. Het ligt geweldig mooi aan het strand, je eet er in de open lucht, en de gekko’s lopen boven je hoofd over de balken. Een absolute droomplek. Het is heel gezellig, veel mensen zijn blij weer eens wat Hollanders te spreken, en voor ons is het nog een laatste keer uitstel van executie, na een week Mozambique hebben we nog vrijwel geen Portugees gesproken.

Op de terugweg naar het hotel maken we nog een tussenstop in een Mozambikaanse disco. Echt heel anders dan bij ons is het niet, al is de muziek wat slechter en de dans wat beter. Het is nog wat te vroeg voor Afrikaanse gezelligheid, en we druipen na een uurtje weer af naar het hotel.

We slapen best goed, wonder boven wonder hangt er zelfs een klamboe in de kamer, wat erg nodig is, maar vooral nergens standaard. Het ontbijt is erg Mozambikaans, een broodje en een kuipje jam. De waterkoker wordt van kamer tot kamer doorgegeven om thee te zetten. Na het ontbijt gaan we naar Pemba Beach, het eerder genoemde sjieke hotel. Het is door een rijke Arbabier neergezet in een oosterse stijl. Het is duur, daarom slapen we er niet, maar ook een van de weinige plaatsen met serviceniveau dat we in het Westen gewend zijn.

We vergaderen over het thema Capacity Building. Deze gevleugelde term geeft de huidige visie op ontwikkelingssamenwerking weer. Het komt erop neer dat het vooral belangrijk is dat mensen hier leren hoe ze zelf hun maatschappij vooruit kunnen helpen, zodat ze op termijn minder afhankelijk worden van donoren. Normaal gesproken een vaag en abstract verhaal, maar in deze setting wordt het ineens lekker concreet.

Het huidige programma voor de ondersteuning van de Universidade Catolica de Mocambique (UCM) door het ICCO loopt vanaf 2004 tot 2008. In het kader van Capacity Building kijken we nu vooral vooruit, hoe zal de universiteit zich staande houden als de ICCO-mensen in 2008 allemaal verdwijnen? Dat ze het dan heel moeilijk gaan krijgen staat eigenlijk wel vast.

Het grootste probleem dat gesignaleerd wordt is het verloop onder het Mozambikaanse personeel. Zodra iemand 2 jaar werkt voor de UCM is hij/zij zo veel waard op de arbeidsmarkt dat hij makkelijk een veel betere baan kan krijgen. Het idiote is dat deze mensen erg vaak terecht komen bij NGO’s, dus organisaties voor ontwikkelingssamenwerking die vaak op westers geld draaien. Zo schiet je in je eigen voet.

Tussen de bedrijven door duiken we nog even in het zwembad en in de zee. De foto zegt genoeg denk ik, erg vervelend.

We sluiten de zaterdag af met het voorbereiden van de ontmoeting met de 2 rectoren (Rector Oud en Rector Nieuw) op zondag. We zullen vooral het succes van het PBL (Problem Based Learning, de kern van de ondersteuning die het ICCO aan de universiteit geeft) benadrukken. Daarnaast zullen we Rector Oud vragen om een visie op het hoge personeelsverloop, en Rector Nieuw om zijn eerste indruk van de universiteit.

Nampula, Mozambique

Afgelopen dagen hebben we een beetje kunnen wennen aan het leven in Nampula. We hebben een harde strijd geleverd met onze medebewoners, de reuzekakkerlakkken. Ze waren 10 cm lang en behoorlijk smerig. Met behulp van Duits gif (Baygon) hebben we er tot nu toe zes weten te overmeesteren.

Tessa heeft zich al een paar dagen ingewerkt, hoewel nog niet helemaal volgens het hier gebruikelijke rooster (7:00 tot 12:00 en 14:00-17:00). Ze is bezig met het inrichten van haar werkplek, kennismaken en inlezen.

En dan ik, de huisman. Het koken lukt nog niet geweldig hier, op onze elektrische tweepitter, want het inkoopproces is ingewikkeld. Je kunt heel veel kopen in de supermarkt, maar voor verse groenten moet je er eigenlijk niet zijn, en dat eten we nou juist graag. Daarvoor moet je allerlei losse winkeltjes en straatmarkten aflopen. Dat is dus mijn taak, maar het is er een beetje warm voor. Onze proviandkast is dus niet al te uitgebreid, zodat er ook niet veel kan bederven, want dat is een van de weinige dingen die snel gaan.

Hoewel het mij nu geweldig goed weer lijkt om groente te verbouwen (warm en vochtig), ligt het blijkbaar niet zo simpel, want groente is zo mogelijk nog duurder dan bij de Albert Heijn. Voor een kilo tomaten op de markt betaal je 2 euro. Ananassen en mango’s zijn wel goedkoop, zodat we voornamelijk tropische dingen eten. Als we al zelf koken, want onze keuken laat niet al te veel gekokkerel toe.

We zijn niet tevreden met ons kleine vieze huisje hier en willen dan ook zo snel mogelijk verhuizen naar iets beters. Afgelopen week hebben we dank zij de hulp van Roos, een NL collega, al een huis bekeken dat leegstaat. Het was groot, vrijstaand en met een flinke palmboom in de tuin. Het ligt in de laatste straat van de “stenen stad”, en je kijkt dus uit over de bairro, het huttenwerk. Maar we gaan nog wat meer huizen proberen te bekijken voordat we toehappen. Dat wordt het project van volgende week.

Voor het eerst zitten we nu een internetcafé - ontzettend modern en lekker cool door de airco! Even bijkomen van de hitte buiten. Pieter heeft gisteren een van onze eerste nuttige aankopen gedaan - een grote japanse ventilator om ons huisje een beetje op te frissen. We hebben dan ook de beste nacht tot nu toe gehad en zijn uitgeslapen!
Ja, dat moet je zijn als je om 7 uur moet beginnen te werken. De werktijden verschillen hier nogal van NL: van 7 uur tot 12 uur en van 14 uur tot 17/18 uur (of soms ook langer..maar dat moeten we nog zien). Dat zal even wennen zijn, maar op zich is het wel lekker om bij deze temperaturen vroeg op te staan en s´middags even te rusten of te zwemmen. Er schijnt hier een 40m buitenbad te zijn waar het tussen de middag even af kunt koelen (als het water schoon is), maar dat hebben we nog niet geprobeerd.

Op de uni heb ik inmiddels met iedereen kennis gemaakt - al is het best moeilijk om meteen al die vreemde namen te onthouden, dus dat zal nog wel even duren. Ik heb zelfs al een kort praatje gehouden om me voor te stellen aan de 1e en 2e jaars studenten. Ik heb een beetje lopen improviseren in het portugees en dat viel blijkbaar wel goed want ik heb enthousiast applaus geoogst, voor mij wel bijzonder....Vooralsnog moeten er veel administratieve zaken worden geregeld, zoals een werkvergunning voor mij en een verblijfsvergunning voor Pieter en niet te vergeten het openen van een bankrekening. Je weet nooit hoe lang dat soort dingen duren (hoewel ze in NL ook niet altijd even snel zijn).

Op dit moment zijn het spannende tijden, omdat de rektor van de universiteit, Padre Couto, binnenkort zal vertrekken. Hij is een heel ervaren man die in Lissabon en in Muenster (DUI) heeft gestudeerd, ontzettend veel weet en ook veel contacten heeft met mensen binnen de regering. Op zijn initiatief werd het probleemgestuurd onderwijs op alle faculteiten van de UCM ingevoerd. Dit systeem vergroot de zelfstandigheid van de student en leent zich goed voor een land waar de hele infrastructuur ontbreekt. Hierover later meer.

De opvolger van Padre Couto is nog erg jong (35), heeft geen onderwijservaring en werd benoemd door de bischopconferentie - het is immers een katholieke universiteit. Mijn baas en tevens directeur van de rechtenfaculteit Corry (de Moor) en alle andere collega´s vinden het wel heel spannend.... De vraag is of de bischoppen op deze manier meer invloed pogen te nemen op de curricula en het onderwijs (vormgeving en inhoud) op de verschillende faculteiten. Zal het PGO systeem binnen de rechtenfaculteit worden voortgezet of moeten we weer terug naar het klassieke systeem, waarin de docent allemachtig is en de student alleen maar opschrijft wat de docent zegt?

Op de rechtenfaculteit zijn er twee soorten studenten: De ouderejaars volgen het klassieke systeem en de 1e t/m 3e jaars vallen onder het probleemgestuurd onderwijs. Helaas zijn de ouderejaars over het algemeen slecht opgeleid (ze kunnen soms nog niet eens een samenvatting van een tekst maken). Velen hebben vóór de invoering van het nieuwe systeem hun cijfers gekocht en lopen nu gevaar niet te kunnen afstuderen omdat zij gewoonweg hun vakken niet halen. Omdat zij al 6 jaar in hun studie hebben "geinvesteerd" zijn zij natuurlijk als de dood dat ze zonder diploma - wat wel heel belangrijk is - moeten stoppen (en dat is ook al gebeurd). Om die reden hebben een 60-tal studenten vorig jaar gestaakt en brieven geschreven naar de rektor van de universiteit o.a. om het PGO-systeem slecht te maken. Corry stond behoorlijk onder druk maar werd gelukkig altijd door Couto gesteund. Het is immers voor dit land van groot belang om goed opgeleide afgestudeerden te hebben aangezien zij meteen op hoge positie's terecht komen. En als een slecht opgeleide een hoge positie inneemt, heeft dat vrijwel zeker negatieve gevolgen voor de organisatie en komt men in een vicieuze cirkel terecht. Prioriteit nummer één is dus om mensen op te leiden met goede capaciteiten. Het is voor ons dan ook van groot belang dat de nieuwe rektor achter ons staat.

Kortom, ik val meteen met "mijn neus in de boter..." spannende tijden, maar ik probeer er maar "muito calma" onder te blijven. Dit weekend vindt de jaarvergadering van het ICCO plaats - waar de oude en de nieuwe rektor ook zullen zijn - en zullen we hopelijk meer van hen horen...Morgen vertrekken we dus alweer met het vliegtuig naar Pemba.

Ik hoop dat het goed met jullie gaat - het zou leuk zijn om eens iets van jullie te horen!

Um grande abraço da
Tessa

Vanmorgen vroeg vliegen we samen me Rector Oud en Rector Nieuw naar Nampula. Dankzij de aanwezigheid van Rector Oud hoeven we niet te betalen voor het overgewicht van onze bagage. Rector Nieuw lijkt op het eerste gezicht een aardige, bescheiden man zonder ervaring in het onderwijs. Maar hij is pater, en da’s belangrijk hier.

Een man die een envelop moet sturen naar zijn zoon in Nampula klampt mij aan om die mee te nemen. Waarschijnlijk omdat ik makkelijk te herkennen ben voor de ontvangers in Nampula. Dit is een nogal gebruikelijke manier om iets op te sturen hier, altijd in dezelfde soort eco-bruine enveloppen met het telefoonnummer van de ontvanger erop.

In Nampula, 3 kwartier vliegen naar het noorden, zullen we de komende tijd wonen. We zijn dus erg benieuwd hoe de stad eruit zal zien, want eerlijk gezegd heb ik het wel een beetje benauwd (vooral maar niet uitsluitend figuurlijk) gekregen van Beira.

Corry de Moor, de directeur van de faculteit rechten, wacht ons op het vliegveld op. Nadat ik de eco-bruine envelop af heb gegeven aan de eerste jongen die mij op een onverstaanbaar verhaal trakteert, hijsen we alle bagage in haar 4x4, en rijden de stad in. Ik ben opgelucht, want het zien er 1000 x 4 x beter uit dan in Beira. Nauwelijks varvallen gebouwen hier, heel veel mensen op straat, veel winkeltjes. Prima op het eerste gezicht.

Corry neemt ons mee naar de faculteit, waar we voorgesteld worden aan een paar collega’s van Tessa. Daarna krijgen we de sleutels van ons huisje, dat vrijwel recht tegenover de faculteit staat. Dag files!

Ons huisje is een klein stukje van een onderhuis. Het is donker en behoorlijk bedompt, we zijn er eerlijk gezegd niet meteen heel blij mee. Het is inmiddels een uur of 12:00 en we gaan de stad in om iets te eten te halen voor Tessa. Ik sleep natuurlijk braaf de hele tijd glutenvrij eten mee voor mezelf, maar Tessa heeft hier al een paar keer zonder gezeten. En ze weigert altijd heel lief om mijn dure glutenvrije spul te eten.

Nadat we een paar onzekere stappen op de markt hebben gezet, hebben we toch 2 ananassen te pakken. We sjouwen weer naar huis in de hitte, en uitgeput gaan we aan deze wat karige lunch zitten. Na alle hectische dagen hebben we eindelijk allebei een dipje, en we zitten samen wat te sippen.

Maar we worden snel weer blij. Om 14:00 gaan we weer naar de faculteit, meteen de eerste vergadering van Tessa, en ik mag er wel bij zitten als verse aanhang. Het is leuk om mee te maken. Op zich niet zoveel anders dan in NL, maar dat komt natuurlijk ook doordat Corry de vergadering leidt. De setting is wel wat beter dan thuis natuurlijk, aan een tropische binnenplaats en een uitzicht op de verderop gelegen bergen, want we zitten op het hoogste punt van de stad.

Na afloop neemt Maarten, de voorganger van Tessa, ons op sleeptouw door de faculteit. Ook hier weer een heel positief beeld: Mooi, goed onderhouden gebouw, een eigen bibliotheek, best hippe computervoorzieningen. Met de tropische tuin als studielandschap.

Na de faculteit laat Maarten ons ook de stad zien vanuit de auto van zijn Mozambikaanse vriendin. We rijden langs een tennisbaan, een museum, een nieuw winkelcentrum, rijden zelfs een stukje de bairros in, wat hier best schijnt te kunnen. Onderweg verandert de stad in een grote rivier, want we krijgen onze eerste tropische regen over ons heen. Voor ons leuk om te zien, maar veel mensen in de bairros hebben vanavond gewoon water in hun hut staan. Gelukkig storen de spelende kinderen op straat zich niet aan die gedachte, want voor hen is het een waterfeest. We eindigen ook hier weer in de Zuid-Afrikaanse “Shop-rite”, waar we heerlijk kunnen hamsteren en ik mijn voorliefde voor bizarre aankopen kan stillen: een klauwhamer, punaises, touw, plakband etc.

’s Avonds worden we door Corry en haar man Charles getracteerd op een diner in een van de weinige restaurants. Het eten is er prima, en je zit er leuk tussen de bamboestengels. Corry en Charles zitten al vele jaren in Nampula en we laten ons gretig voeren met hun insiders-verhalen.

Met behulp van de eerder gedane bizarre aankopen lukt het ons vanavond voor het eerst om de klamboe op te hangen. Daardoor, en doordat het toch wat minder heet in dan in Beira, slapen we eigenlijk best goed.

Beira, Mozambique

Vandaag gaan we naar de rectoren. In het meervoud, omdat we de afgelopen dagen gehoord hebben dat de huidige rector vervangen zal worden door een veel jongere pater. Padre Ponsi brengt ons naar de faculteit Geneeskunde, waar het rectoraat zetelt.

We spreken kort met de vertrekkende rector, die volgens de verhalen erg veel goed werk verzet heeft. Het is een klein, krachtig mannetje met slimme ogen. Naar het schijnt is het een belangrijk oud-strijder van FRELIMO, daarom lijkt het wel of hij nog steeds in een soort Mao-pakje rondloopt. Maar een hele prettige kerel.

Omdat hij op zeer korte termijn zal vertrekken, blijft het gesprek kort. Wel is hij geïnteresseerd in het feit dat ik in de bouw wil werken, want de architect/project-manager van de universiteit is net voorgoed vertrokken naar Australië. Dat is voor mij een leuke opsteker, want ik heb nog geen idee hoe ik hier aan werk moet komen.

De nieuwe rector ontmoeten we vandaag nog niet. Wel krijgen we een uitgebreide rondleiding door de faculteit Geneeskunde. Bernard, weer een Nederlander die door het ICCO is uitgezonden, is als directeur van de faculteit de afgelopen 5 jaar bezig geweest om deze faculteit op te zetten. We worden aangestoken door zijn enthousiasme, het is ongeloofelijk om te zien hoeveel werk er in 5 jaar verzet is.

Op een bevolking van 18 miljoen waren er 600 artsen, vrijwel allemaal in Maputo, omdat daar het geld te verdienen is. Toch waren donorlanden, de Mozambikaanse overheid en de universiteit in de hoofdstad Maputo allemaal niet erg enthousiast voor het idee om een nieuwe faculteit Geneeskunde op te zetten in Noord-Mozambique, ver van de hoofdstad. Er waren andere prioriteiten, en concurrentie voor de bestaande opleiding was ongewenst.

Desondanks is het gelukt om in enkele jaren alles van de grond te krijgen. De eerste studenten van destijds zitten nu in het 5^e jaar. De verwachting is dat een groot deel van hen in de regio blijft, omdat ze daar hun familie hebben. Braindrain naar het buitenland schijnt sowieso wel mee te vallen, maar naar Maputo komt vaak voor.

Wellicht dat er dan ook ooit een beetje normaal ziekenhuis in Beira kan komen. We zijn er niet geweest, maar willen er nog zekerder niet heen. Schijnt aardig op de hel te lijken daar. Er is geen stromend water, de WC’s staan tot de rand toe vol, het ligt vol met Aids-patiënten op matrasjes op de grond. Bizar als je bedenkt hoe goed de faculteit die we bekeken hebben er dan uitziet. Hopelijk kunnen de straks goed-opgeleide studenten iets ten goede veranderen.

Wie overtuigd wil worden van het nut van ontwikkelingssamenwerking moet op de faculteit Geneeskunde gaan kijken! ’s Middags halen we de tickets op in een reisbureau in het centrum. Padre Ponsi haalt ook kaarten voor de 2 rectoren, die een tour langs alle faculteiten zullen maken voor de overdracht van de rectorfunctie.

Vandaag heb ik diaree, hebben we dat vast gehad. Padre Ponsi staat om 10:00 alweer op de kamerdeur te kloppen om ons de stad te laten zien. Hij heeft net een mis geleid in een van de bairros (hutten wijken). Vanwege mijn sanitaire toestand laat ik Tessa alleen met hem op stap gaan.

Wat we gisteravond in het donker nog niet zo goed zagen krijgt Tessa nu wel in volle glorie te zien: enorme bairros, eindeloze velden met hutten van riet, leem, golfplaat en soms ook wel steen. De stenen stad, het koloniale centrum dus, is na de onafhankelijksstrijd nooit meer opgeknapt. Veel gebouwen zijn dus ook niet bewoond, in ieder geval niet door mensen. Tessa komt wel onder de indruk terug van haar toertje met Padre Ponsi. Gelukkig is er 1 “normale” supermarkt in de stad, de Zuid-Afrikaanse “Shop-rite”, zodat ze ook wat nuttige boodschappen heeft kunnen doen.

Padre Ponsi komt om 14:00 weer langs. Ik ben dan zover opgeknapt dat we met z’n drieën op stap kunnen, en hij laat mij ook alles zien. Uiteindelijk gaan we op weg naar 1 van de 3 luxere restaurants die de stad telt. Het is een tent die gerund wordt door Zimbawanen, en men spreekt er Engels. Er komen ook veel Zuid-Afrikanen, waarvan een minder fris figuur probeert aan te pappen met Mozambikaanse pubermeisjes. In plaats van een geforceerde openingszin houdt hij gewoon zijn kop en legt een hand vol zuurtjes op tafel. Wij en de pubers kunnen onze lach nauwelijks onderdrukken, helemaal wanneer even later een paar blitse Mozambikaanse kerels binnenlopen, die de vrienden blijken te zijn van de dames. Mr. Zuidafrika heeft heel wat uit te leggen, maar het lukt hem met een paar biertjes een goed verhaal om heelhuids weg te komen.

Wij genieten zelf ook maar even van het luxe-gebeuren daar, want zoveel kansen daarop zullen we waarschijnlijk niet meer krijgen voorlopig. We eten lekker Mozambikaans (rijst met vis/garnalen), drinken een wit wijntje en liggen wat op het strand. Er wordt behoorlijk intensief gebedeld en gesjacherd, dus we kunnen lekker oefenen in het afslaan daarvan.
Zeer gespannen wachten ik de duisternis af, dit wordt mijn vuurdoop in de strijd met de malariamug. Ik heb een korte broek aan, en wacht met geheven hand 1,5 uur lang tot de eerste onverlaat op mijn been zal landen. Maar ik kan geen slachtoffers maken, want ze laten ons met rust.

Weer bij het appartement aangekomen slapen we bar slecht. Zweten lukt weer wel goed. We hebben wel een airco, maar die maakt zoveel lawaai dat slapen dan ook uitgesloten is.

Eindelijk zijn we dan in Mozambique! De hele vrijdagnacht diagonaal over Afrika gevlogen (inderdaad, het zwarte continent, geen lichtje te zien) en ’s morgens in Johannesburg geland. Dat zag er zowel vanuit de lucht als op het vliegveld nog ontzettend europees uit. En het was lekker 19 graden Celsius.

Toen naar Maputo gevlogen, de hoofdstad van Mozambique. Een minivliegveldje met een stuk of vier bagagebanden, maar met een prima service om je te helpen het volgende vliegtuig te halen. En dan merk je meteen dat je de enige stommeling bent die loopt te rennen. Geen weer voor een blanke daar…Nou goed, de eerste Meticais gewisseld om het overgewicht van bagage te kunnen betalen, colaatje gekocht, en verder vliegen.

De volgende landing was 1 uur vliegen noordelijker, in Quilemane. Onderweg vliegen we over de Zambezi-delta, een enorm moerasgebied zonder bewoning. Omdat het regenseizoen is, is het groen en nat en vertakt de rivier zich in duizenden kleine kronkelende stroompjes. Mooi gezicht vanuit de lucht, soort Missisipi-delta. Praten onze eerste zinnetjes portugees hier met een politieman uit Maputo die op weg is naar zijn familie om vakantie te houden. We krijgen zijn nummer, zodat hij ons rond kan leiden in Maputo als we eens daar zijn. Vast wel.

Tijdens de vlucht lezen we in de krant dat LAM (Lineas Aeros de Mocambique ofzo) net van de zwarte lijst is gehaald in Frankrijk. Vervolgens is de landing in Quilemane toch best spannend. De landingsbaan lijkt wat korter dan de piloot had gehoopt, er wordt flink geremd, de remmen piepen wat meer dan wij hadden gehoopt. We stappen uit met een mooi panorama op 4 vliegtuigjes die nooit meer zullen vliegen. En was het in Maputo nog redelijk warm en vochtig, hier lijkt het wel of je in een plantenkas rondloopt. Snikheet en 100% vochtigheid!
Ik was net lekker bezig met foto’s nemen van het vliegveld toen ik van een politieman te horen kreeg dat dat niet de bedoeling kon zijn. Een romantisch plaatje van de vliegtuigwrakken moet ik jullie dus onthouden.

Tenslotte vliegen we nog een half uurtje terug naar het zuiden en landen in Beira, onze voorlopige bestemming. Hier zitten ook een paar faculteiten van de universiteit van Tessa. Maar we komen vooral om de rector even de hand te schudden.
Op het vliegveld worden we opgehaald door padre Ponsi, inderdaad een italiaanse pater die tevens vice-rector van de uni is.

We komen kort na zessen aan, want we rijden in het donker in de 4x4 van padre Ponsi de stad in. Beira blijkt redelijk shocking te zijn. Het is erg vervallen, en hoewel we nu eigenlijk alleen de stenen stad nog maar te zien krijgen, ook vreselijk arm. De universiteit heeft bij de faculteit Economie een paar appartementen voor gastdocenten , waar we zolang kunnen pitten.
Als verassing blijken Gerrit en Silvia van het ICCO, de organisatie die ons uitzendt, ook net in Beira te zijn. Ze nemen ons mee naar Rembrandt en Joep, die voor het ICCO in Beira aan de uni zitten. Leuke ontvangst de eerste avond in het spannende Afrika. Joep en Rembrandt hebben allebei een appartement met uitzicht over zee in een oud koloniaal huis.

We nemen een taxi naar huis, want op straat lopen is hier in Beira ’s nachts niet helemaal OK. We zijn doodop van 25 uur vliegreizen, en slapen dan ook best goed ondanks de hitte en het vocht.

Vandaag de laatste les Portugees gehad bij het CIDAC. Vaste prik is dan het festa de despedida, waarbij de vers afgestudeerden een paar woordjes Portugees mompelen, waarna er een fles port wordt opengetrokken en een hele grote doos met borrelhapjes. Zo ook deze keer.

Daarna nog een beetje na zitten praten. Fotootjes genomen van Marisa, Manuela en Martha, en beloofd dat we nog eens aan ze denken. Dat zal niet moeilijk zijn, want we hebben het ontzettend naar onze zin gehad hier. Vamos ter saudades des vocés!

Vrijdag, 13 januari zijn Mama, Linda en Rüdiger geland in Lissabon – een dag waarop niemand graag in het vliegtuig stapt - de tickets waren namelijk spotgoedkoop! Ik ben niet echt abergläubisch maar stiekem wel blij dat wij vrijdag, de 20ste naar Mozambique vertrekken…Deze week hebben we nog 4 dagen les en dan gaat het grote avontuur beginnen, ben benieuwd, wanneer de kriebels echt gaan komen, op dit moment ben ik nog vrij relaxed.

Vrijdag vliegen we eerst vanuit Lissabon via de hoofdstad Maputo naar Beira om kennis te kunnen maken met de directie van de Universidade Católica de Moçambique (UCM). De faculteiten van de universiteit zijn verspreid over de noordelijke steden van het land, Beira, Pemba, Cuamba en Nampula. In Nampula bevinden zich de Faculdade de Direito en de Faculdade da Educaçao e da Comunicaçao. Op beide faculteiten werken een aantal mensen vanuit ICCO.

Padre Ponsi mailde me net dat hij ons zaterdag op het vliegveld van Beira ophaalt. Ik was blij dat ik überhaupt iets hoorde, ik had hem namelijk al een tijdje geleden gemaild en maar geen reactie gekregen. Achteraf bleek het te hebben gelegen aan een “current upsurge” ofwel stroomstoring waardoor een aantal computers en printers van hem waren doorgebrand….dus als jullie niets horen, dan weten jullie waarom…en wij houden de stekkers goed in de gaten.

Waarschijnlijk zullen we tot dinsdag in Beira blijven, dan doorvliegen naar Nampula – onze nieuwe woonplaats. Nampula ligt op een plateau op ongeveer 150 km afstand van de Indische Oceaan, en zo’n 400 meter boven de zeespiegel. Vrijdag zullen we dan weer doorvliegen naar Pemba om bij de jaarvergadering van het ICCO in Mozambique te kunnen zijn.

Alle mensen die voor ICCO in Mozambique werken zullen daar bij elkaar komen, ook Silvia en Gerrit - verantwoordelijk voor de uitzendingen naar deze regio - zijn vanuit ICCO NL van de partij. Voor ons is het leuk omdat wij meteen iedereen leren kennen en daarnaast veel zullen horen over hoe het is om daar te werken. Wij zijn erg benieuwd naar de ervaringen van iedereen en daarnaast blijft er hopelijk nog een beetje tijd om onder een palmboom te gaan liggen en een duikje te nemen…

Donderdag hebben we Peter (of Pjotr) ontmoet in Belém, met zijn vriendin Nadja. Hij is een Nederlandse Rus met joods bloed die in Parijs woont en even bij zijn moeder in Portugal op bezoek is, en een Servische vriendin heeft. Voertaal Engels.
Gisteren zijn Lyanne (mama Tessa), Linda (zus) en Rüdiger aangekomen in Lissabon voor de laatste afscheidsrituelen. Voertaal Duits, en ik verbaas me altijd over de rare woorden die af en toe opduiken in het verder heel ordentelijke Duits. Zo heb ik gisteren het woord abnabeln aan mijn Wortschatz toe kunnen voegen, wat zoveel betekent als zich van iemand losmaken.

Slecht geslapen vanwege de vinho verde. Mooie gelegenheid om wat langer in bed te blijven en het weblog bij te werken.

Afgelopen zondag met ongelofelijk veel bagage van NL naar Lissabon gekomen, 124 euro aan overgewicht. Ook de taxichauffeur rekende een bagagetoeslag (6 euro) omdat de achterklep van zijn Mercedes niet meer dicht ging, en hij nauwelijks de heuvels naar ons appartement opkwam.

We wonen de komende 2 weken in Belém, een oude buitenwijk aan de Rio Tejo (Taag) waar vroeger de schepen met ontdekkingsreizigers vertrokken. Op de foto zie je een plaatje van de bekende Torre de Belém, een fort in de monding van de Taag. Hier staat ook het Mosteiro de Jerónimos, een oud klooster met een prachtige kloostergang over twee verdiepingen. Het was zo rustig dat we ons goed voor konden stellen hoe destijds de monniken hier met een biertje van de zon genoten.



Ons appartementje is klein maar fijn. Wel kunnen we vast wennen aan de vochtige lucht in Mozambique, want je moet bijna zwemmen door het huis. Ons wijkje is ideaal, met veel winkeltjes en de beste markt van Lissabon om de hoek. Tessa is vanmorgen vroeg wezen shoppen in haar beste Portugees. Op dit plekje zouden we het wel een paar jaar uithouden. Maar we moeten unbedingt verder…

De taalcursus bij het CIDAC is weer in volle gang. Onze leraressen Marisa en Manuela, kennen we al van de vorige keer. Pieter heeft daarnaast nog les van Martha. We krijgen nu privé-les. Bij mij (Pieter) is het vooral herhalen, Tessa is wat ambitieuzer en zit nu bijvoorbeeld naast me een complete presentatie in het Portugees voor te bereiden.

Haamstede vanuit de lucht

Vandaag is onze laatste dag in NL. Tot op het laatst zijn we toch nog druk geweest met regelen, kopen, inpakken, studeren en wat een ontwikkelingswerker met een beetje ambitie zoal nog meer doet.

Veel mensen leven erg mee met ons en lijken soms zenuwachtiger te zijn dan wij. We maken een tussenstop van 2 weken in Lissabon, voor wederom een beetje taalles. Daarom beseffen we nog steeds niet heel goed dat we binnenkort elkaar aan zitten te kijken in Mozambique. In de hitte. Onder een klamboe. Zonder alles. Maar met een avontuurlijk gevoel en met elkaar! We zien jullie in Nampula!

De week in Varnhalt bij Lyanne was redelijk hectisch, hoewel minder dan gewoonlijk. Maar samen met het continue gesleep met spullen, het zwervend bestaan van de afgelopen maanden en de ook bijna eindeloze cursussen was het toch genoeg om mijn energieniveau behoorlijk uit te putten.

We zijn met de ICE teruggekomen, en we hadden geweldige plaatsen helemaal voorin, zodat je mee kunt kijken met de machinist. Machinist is een groot woord, want die trein wordt ook gewoon met 1 computerschermpje bediend terwijl ie met 350 Stundenkilometer doorsuist.



Oud en nieuw hebben we in Haamstede gevierd. Dat was, ook zoals gewoonlijk, weer lekker rustig, zodat ik weer een beetje bijgetankt ben. Op oudjaarsavond kwamen Jan, Marijke en Marco een glas champagne drinken en een vuurpijl afsteken. Marco had ik misschien wel 10 jaar niet meer gesproken. Maar het was gezellig, ik had nu geen behoefte aan een druk nieuwjaarsfeest. Maar het vuurwerk was wel erg kalm, het kwam bijna niet uit de fles los.

Hoe vaak is het je al gebeurd: "dit jaar ga ik wat avontuurlijker leven, een nieuwe baan zoeken, verhuizen, samenwonen...." en dat soort voornemens. Je neemt een goeie slok champagne, en je vergeet het weer.

Helaas, we zullen wel moeten nu. Alle schepen zijn wel zo´n beetje achter ons verbrand: 2 banen gestopt, 2 huizen opgezegd, tickets naar Mozambique geboekt, we gaan ervoor!

Ik ben benieuwd naar dit jaar. Dit laten we in ieder geval achter...