Tessa en Pieter in Mozambique

Pemba, Mozambique

Pemba is het Bloemendaal van Mozambique. Voor zover er hier iets sjieks badplaatsachtigs is, is het in Pemba. Mooie stranden, koraalrifje op zwemafstand voor de kust, zowaar een paar luxe resorts, prima toeven.

We zijn hier om uit te rusten van het werk dat nog moet komen. Onze uitzendende organisatie, ICCO, houdt eens per jaar een vergadering in Mozambique waar alle ICCO medewerkers in MZ naar toe komen. Dit jaar is de vergadering in Pemba, dus vanuit alle hoeken van het land zijn onze collega’s vrijdag hier heen gevlogen. In totaal zijn we met zo’n 15 man/vrouw.

We beginnen vrijdag met een lekkere lunch in een strandtent (Pemba Dolphin). De zee ziet er zo goed uit dat de meesten meteen maar een duik nemen in het water van 30 graden C. Helaas hebben we geen duikbrillen bij ons, dus we zien niks van het koraal dat onder ons ligt. En wat je in Mozambique niet zelf bij je hebt, kun je niet kopen of huren. En waar je wel iets kunt huren of kopen schrik je je helemaal lam van de prijzen.

Na de strandpret gaan we naar de faculteit toerisme waar Petra eigenlijk een onderwijskundig adviseur zou moeten zijn, maar feitelijk de hele faculteit bestuurt bij gebrek aan Mozambikaanse collega’s die dat willen en kunnen. De faculteit beslaat de helft van een gebouw. De andere helft is in verval. Hiernaast zie je de ongebruikte keuken, die toch van nut zou kunnen zijn in een hotelschool...

De situatie op de faculteit Toerisme is dramatisch. Er is vrijwel geen Mozambikaanse docent te bekennen. Hoewel de opleiding volledig in het Engels is, spreken de docenten en studenten soms maar een paar woorden. Petra wordt sinds kort ondersteund door Birgit en Marloes, twee NL meiden die hun opleiding in NL net afgerond hebben, en nu in Pemba een cursusblok gaan coördineren en reviseren.

Voor een opleiding als Toerisme is het heel belangrijk dat de studenten de kans krijgen om stage te lopen. Vooral in Mozambique, waar men totaal niet gewend is om enige vorm van service te verlenen of te ontvangen, is dit onmisbaar. Het grootste kwaliteitshotel, Pemba Beach, heeft tot nu toe de studenten een stageplaats geboden, maar dreigt daar binnenkort mee te stoppen.

Er lag een prima plan om de vervallen ongebruikte helft van de faculteit op te knappen tot hotel, en dat volledig met studenten te runnen. Helaas is om politieke redenen (de bisschop wil het niet) een streep gezet door het plan. Vooral Andre, de man van Petra, baalt ervan, want hij stond als bouwkundige al klaar om deze klus te klaren.

Na het bezoek aan de faculteit nodigt ICCO ons uit voor een diner in een Italiaans restaurant. Het ligt geweldig mooi aan het strand, je eet er in de open lucht, en de gekko’s lopen boven je hoofd over de balken. Een absolute droomplek. Het is heel gezellig, veel mensen zijn blij weer eens wat Hollanders te spreken, en voor ons is het nog een laatste keer uitstel van executie, na een week Mozambique hebben we nog vrijwel geen Portugees gesproken.

Op de terugweg naar het hotel maken we nog een tussenstop in een Mozambikaanse disco. Echt heel anders dan bij ons is het niet, al is de muziek wat slechter en de dans wat beter. Het is nog wat te vroeg voor Afrikaanse gezelligheid, en we druipen na een uurtje weer af naar het hotel.

We slapen best goed, wonder boven wonder hangt er zelfs een klamboe in de kamer, wat erg nodig is, maar vooral nergens standaard. Het ontbijt is erg Mozambikaans, een broodje en een kuipje jam. De waterkoker wordt van kamer tot kamer doorgegeven om thee te zetten. Na het ontbijt gaan we naar Pemba Beach, het eerder genoemde sjieke hotel. Het is door een rijke Arbabier neergezet in een oosterse stijl. Het is duur, daarom slapen we er niet, maar ook een van de weinige plaatsen met serviceniveau dat we in het Westen gewend zijn.

We vergaderen over het thema Capacity Building. Deze gevleugelde term geeft de huidige visie op ontwikkelingssamenwerking weer. Het komt erop neer dat het vooral belangrijk is dat mensen hier leren hoe ze zelf hun maatschappij vooruit kunnen helpen, zodat ze op termijn minder afhankelijk worden van donoren. Normaal gesproken een vaag en abstract verhaal, maar in deze setting wordt het ineens lekker concreet.

Het huidige programma voor de ondersteuning van de Universidade Catolica de Mocambique (UCM) door het ICCO loopt vanaf 2004 tot 2008. In het kader van Capacity Building kijken we nu vooral vooruit, hoe zal de universiteit zich staande houden als de ICCO-mensen in 2008 allemaal verdwijnen? Dat ze het dan heel moeilijk gaan krijgen staat eigenlijk wel vast.

Het grootste probleem dat gesignaleerd wordt is het verloop onder het Mozambikaanse personeel. Zodra iemand 2 jaar werkt voor de UCM is hij/zij zo veel waard op de arbeidsmarkt dat hij makkelijk een veel betere baan kan krijgen. Het idiote is dat deze mensen erg vaak terecht komen bij NGO’s, dus organisaties voor ontwikkelingssamenwerking die vaak op westers geld draaien. Zo schiet je in je eigen voet.

Tussen de bedrijven door duiken we nog even in het zwembad en in de zee. De foto zegt genoeg denk ik, erg vervelend.

We sluiten de zaterdag af met het voorbereiden van de ontmoeting met de 2 rectoren (Rector Oud en Rector Nieuw) op zondag. We zullen vooral het succes van het PBL (Problem Based Learning, de kern van de ondersteuning die het ICCO aan de universiteit geeft) benadrukken. Daarnaast zullen we Rector Oud vragen om een visie op het hoge personeelsverloop, en Rector Nieuw om zijn eerste indruk van de universiteit.