Tessa en Pieter in Mozambique

Om te voorkomen dat jullie denken dat we echt de hele dag in de zee liggen zal ik jullie weer eens bijpraten over mijn professionele bezigheden hier in de rurale watervoorziening en wat dies meer zij.

In “mijn” kantoortje in Nampula is het veel drukker geworden. Een paar maanden geleden was ik meestal alleen op kantoor, met nog een paar mensen in het veld. De laatste tijd waren er 2 collega’s die sliepen, werkten en aten op ons minikantoor annex jeugdherberg. Daarnaast zitten er nu zeker 7 mensen continu in het veld. Het is wel veel leuker op die manier te werken, met wat mensen om je heen. Maar het was erg druk en chaotisch, we hebben echt groeistuipen. Zo hebben we binnen 2 weken 3 auto’s gekocht en 6 mensen aangenomen. Idioot hoor, ik met mijn brakke Portugees sollicitatiegesprekken voeren.

Ik heb vanuit het kantoor in Nampula op dit moment projecten lopen in alle fasen van de watervoorziening. We beginnen volgende week met een training in Pemba waar mensen opgeleid worden om een “estudo de base” uit te voeren, een nulmeting voor de behoefte aan drinkwater op het platteland. Daarnaast hebben we nu drie projecten voor het uitvoeren van “sitings”, hydro-geologisch onderzoek waarbij je de beste plaats bepaalt om een waterput te slaan. Ten slotte hebben we 2 “fiscalização” projecten lopen, waabij we toezicht houden op de constructie van de putten.

Na maanden van offertes heen en weer schuiven hebben we een paar weken geleden eindelijk opdracht gekregen voor het project in Pemba. Pemba is de hoofdstad van de provincie Cabo Delgado, en ligt helemaal in het noorden van Mozambique aan het strand. Nadat ons eerste bezoek aan de opdrachtgever door een kapotte auto niet door kon gaan, besloten we te gaan vliegen. Maar er waren geen vluchten op de dagen die we nodig hadden, dus werd het toch weer wachten tot een van de auto’s uit de garaga zou komen.

Uiteindelijk ben ik samen met collega Diamantina eergisteren naar Pemba gereden. Gelukkig waren alle gaten in de weg pas geleden opgevuld, dus we konden lekker doorrijden. Onderweg had ik bedacht dat ik het reservewiel vergeten was, en onderweg stikt het niet echt van de garages. Ook de ANWB laat het hier afweten, dus ik was blij dat we de 450 kilometer zonder ellende door konden rijden. Onderweg nog een indrukwekkende regenbui over ons heen gekregen, maar om 17:00 kwamen we veilig in Pemba aan.

Onze opdrachtgever, Aga Khan, heeft voor ons appartementjes gehuurd in Complexo Caracol, direct aan het strand. Ik had hier met Tessa al eens geslapen tijdens de jaarvergadering van ICCO, en toevallig krijg ik nu precies dezelfde kamer. De kapotte airco is vervangen, maar de douche lijkt nog steeds meer op een druipgrot dan op iets anders . Een half uur na aankomst lig ik in de schemering al in zee (dus toch!). Met vermaak denk terug aan Van der Valk hotels langs de snelweg waar ik in Nederland wel een sliep voor mijn werk.

Aga Khan Foundation is een islamitische NGO met haar wortels in Pakistan, weet ik na wat Googlen. Gisterochtend om 9:00 gaan Diamantina en ik kennismaken met de mensen daar, en het contract tekenen. Het kantoor zit naast het “Predio de sete andares”, het gebouw met de zeven verdiepingen, wat het hoogste is van Pemba. We worden erg koel ontvangen, het hele katoor lijkt wel een vrieskist door de loeiende airco’s. Gelukkig zijn de mensen aardig en meteen erg collegiaal. Mijn directe opdrachtgeefster heeft, zoals veel mensen hier in de watersector, een jaar in Delft gezeten. Verder zit het kantoor vol met een interessant internationaal mengsel van echte Mozambikanen, een paar bloedmooie Indianos-vrouwen (uit India of Pakistan, dat kan ik niet zien), en aan het accent te horen nog een groepje Duitsers.

Het tekenen van het contract duurt tot 14:30, want er moeten nog wat kleinigheden aangepast worden en dat gaat niet zo vlot door kapotte printers en netwerkproblemen. Tudo bem, ondertussen kunnen we mooi de details van de training bespreken die maandag a.s. begint en door Diamantina gegeven zal worden.

De training bestaat uit 3 dagen theorie (context en onderzoeksmethode) en 2 dagen praktijk in het veld. Na de training begint het veldwerk meteen, en ook dat spreken we door. Ik ben nog steeds niet helemaal aangepast hier, want ik had wel rekening gehouden met slechte wegen, ontbrekende bruggen, afwezigheid van telefoon en electriciteit, het begin van de zaaitijd voor de keuterboertjes, maar had even over het hoofd gezien dat het district Quissanga vol zit met leeuwen en olifanten, en dat je dus beter geen collega’s in de schemering het veld in kunt sturen. Dat wordt dus laat beginnen en vroeg ophouden, en dus een langere doorlooptijd.

Tijdens ons overleg wordt opeens heel het kantoor naar buiten geroepen, in Nederland zou je denken: brandoefening. Hier lopen we vanuit de airco-koelte een verstikkend hete en vochtige achtertuin in voor een jaarlijkse minuut stilte voor alle AIDS-slachtoffers. We staan in een kring, houden elkaars handen vast, en iemand legt uit dat Aga Khan een beleid heeft om besmette medewerkers en partners te laten behandelen met moderne medicijnen. Het is best een mooi moment, maar misschien wat kort. Na de minuut stilte lopen we weer naar binnen, terwijl een directeur aarzelend aan de spreker van zonet vraagt of dit echt alles was. Een afgemeten “Sim” is het antwoord. Om 14:30 schud ik even handen met de directeur en tekenen we de contracten. Later hoor ik van vrienden dat de man het niet zo nauw zou nemen met de regeltjes, zogenaamd een stereotype van de corrupte Mozambikaan. Och ja, in Nederland ben ik wel gekkere dingen tegengekomen bij klanten in de bouw.

We regelen nog wat laatste dingetjes, Diamantina spreekt met onze opdrachtgeefster af om zondag naar de kerk te gaan (maar dit was toch een islamitische club?) en om 17:00 begint het weekend. Een kwartier later lig ik in het warme water te kijken hoe Pemba er vanuit de Indiche Oceaan uitziet. Ik vind het best mooi.

’s Avonds eet ik met Petra en Andre, en hun kersverse dochter Julieta op een terras met uitzicht op strand en oceaan. Julieta is een lief Mozambikaans weesje dat ze geadopteerd hebben. Morgen gaan ze op bezoek bij de opa en oma van Julieta met grote zakken rijst, bonen en suiker. Ze staan nog aan het begin van de adoptieprocedure. Dat is me een zware bevalling! Meestal kun je de willekeur en chaos van de regeltjes hier gelaten langs je heen laten gaan, omdat er toch niet zoveel op het spel staat. Als het om geld gaat: de bedragen waar het om gaat zijn niet echt indrukwekkend. Als het om tijd gaat: wel irritant, maar met wat training van je geduld wen je daar wel aan. Maar als het om een kind gaat ben je natuurlijk emotioneel en serieus. Ik hoop dat het allemaal goed komt, het plan is dat ze samen kerst gaan vieren in Nederland. Maar er bestaat nog een risico dat ze op Schiphol terug worden gestuurd, hoewel het meisje al wel een paspoort en visum heeft.

Tessa komt me vandaag een weekendje opzoeken hier. Ze is al sinds januari niet meer in Pemba geweest en heeft zin in een beetje strand. Gelukkig heeft ze ook eindelijk weer eens wat positief nieuws over haar werk: een belangrijke collega heeft salarisverhoging gekregen en blijft daarom toch op de faculteit, en de nieuwe directeur van de faculteit is begonnen en blijkt heel sympathiek te zijn. We hopen dat de faculteit een nieuwe impuls krijgt zo, want de afgelopen maanden was het een treurige boel: geen directeur, dus geen beslissingen, en veel mensen die gedemotiveerd raakten of weggingen. Het enige waar ik bang voor ben: als het goed gaat op Tessa’s werk gaat het meestal slecht op mijn werk...